-
1 критический
I1. прил.тәнҡит...ы2. прил.способный к критикетәнҡитсел, үткер (һүҙле), тәнҡиткә шәпII1. прил.переломныйкиҫкен, һынылыш2. прил.очень трудный, опасныйбик ауыр, ҡурҡыныс, хәүефлекритический реализм лит. — тәнҡитле реализм
критическое состояние вещества физ. — матдәнең кризис хәле (матдәнең шыйыҡлыҡ менән быу араһындағы айырмалығы бөткән махсус хәле)
критическая температура физ. — кризис температураһы (шыйыҡлыҡ менән быу (пар) араһындағы айырмалыҡ бөткән температура)
-
2 многотрудный
-
3 отчаянный
1. прил.өмөтһөҙ2. прил.үтә (бик) ауыр (насар, яман)3. прил.үтә тәүәккәл, артыҡ ҡыйыу, сая4. прил. разг.үтә һәүәҫ, артыҡ бирелгән -
4 худо
Iс; разг.яманлыҡ, насарлыҡ, яманIIнареч.насар, яман, әшәкекому в знач. сказ., безл.ауыр, насар -
5 зарезать
сов. когоһуйыу, салыу, боғаҙлаубез ножа зарезать — бысаҡһыҙ һуйыу, бик ауыр хәлгә ҡуйыу
хоть зарежь(те) — бер нисек тә, һис тә (үлтерһәң дә булмай)
-
6 меж
1. предлогсм. между2. предлог с твор. и род. п.араһы, араһына, араһында, араһындағы, араһынанмежду делом — эш араһында, бушаған арала
бик ауыр, ҡурҡыныс хәлдә; между небом и землёй: — 1) йорт-ерһеҙ (йәшәү, тороп ҡалыу)
2) билдәһеҙ хәлдә (булыу, ҡалыу), ер менән күк араһында; между нами говоря — үҙ-ара ғына әйткәндә
между прочим: — 1) былай ғына
2) һүҙ араһында (яйы килгәндә, һүҙ ыңғайында) әйткәндә; между тем — шул арала (саҡта, ваҡытта)
а между тем — ысындан да, дөрөҫөндә
-
7 больно
I1. нареч.ауырттырып, ауырттырғансы2. кому в знач. сказ., безл.ауырта, һыҙлай, ауыр, ҡыйынIIнареч.; прост.бик, бик ныҡ, үтә, артыҡ -
8 чертовский
1. прил.ен...ы, шайтан...ы2. прил.злобный, коварныйуҫал, мәкерле, яуыз уйлы, аҫтыртын уйлы3. прил. разг.иҫ китмәле, ғәҙәттән тыш (көслө), бик көслө, үтә көслө (ауыр), бик ныҡ -
9 беда
1. жбәлә, ҡаза, бәлә-ҡаза2. ж в знач. сказ.бик ҡыйын (ауыр)3. ж в знач. сказ.; прост.бик күп, ифрат күп, иҫ киткес күпне велика беда — артыҡ зыян юҡ, бошонорлоҡ түгел
на беду — бәхетһеҙлеккә ҡаршы, бәләгә ҡаршы
-
10 вага
1. ж тех., уст.вага, ҙур үлсәүбик ҙур, ауыр нәмәне үлсәй торған ҡорамал2. жһалмауырауыр нәмәләрҙе күтәртеү өсөн ҡулланыла -
11 пропасть
1. жупҡын, ярлау2. сов.юғалыу, юҡ (ғәйеп) булыу, юҡҡа сығыу3. ж перен.между кем-чем-л.ҙур айырма4. сов.перестать появлятьсякүренмәү, юғалып тороу, ғәйеп булыу5. жкого-чего; разг.бик күп, бихисап, иҫәпһеҙ-хисапһыҙ6. сов.скрытьсяюҡҡа сығыу, юғалыу, күҙҙән китеү7. сов.утратитьсябөтөү, юҡҡа сығыу8. сов.погибнуть, умеретьһәләк булыу, юҡҡа сығыу9. сов.пройти бесполезноәрәм булыу, бушҡа (заяға) китеү (үтеү) -
12 гореть
1. несов. в разн. знач.яныумасло горит на сковороде -табалағы май яна; лампочка горит — лампочка яна
2. несов. разг.яныу, юҡҡа сығыу3. несов.яныу, балҡыу4. несов.яныу, ҡыҙарыу5. несов.преть, гнитьяныу, ҡыҙыу6. несов.обычно чемяныу, бик ныҡ теләү7. несов.на ком-чём; разг.быстро изнашиватьсятетелеү, тиҙ туҙыу -
13 дорого
1. нареч.ҡыйбат, ҡиммәт2. нареч. перен.ценой больших усилийҡыйбатҡа, ҡиммәткә, ауырға -
14 крайность
1. жсик, ахыр, һуңғы (аҡтыҡ) сик2. ж перен.ҡаршылыҡ, ҡапма-ҡаршылыҡ3. жочень тяжёлое положениеауыр хәл, мохтажлыҡ, һуңғы сикдо крайности — бик, үтә, ғәҙәттән (саманан) тыш
-
15 кризис
м; в разн. знач.кризисполитический кризис — сәйәси кризис (халыҡтың хөкүмәт сәйәсәтенә бик ныҡ ризаһыҙлыҡ күрһәтеүе һәм илдәге киҫкен сәйәси хәл)
правительственный кризис — хөкүмәт кризисы (төрлө сәйәси ҡаршылыҡ һөҙөмтәһендә хөкүмәттең алмашыныуы)
-
16 навьючиться
сов. чем; прост.(бик күп, ауыр) күтәреү, (йөк) аҫыу, йөкмәнеү -
17 нагрузиться
сов.; разг.күп (йөк) күтәреү -
18 надрываться
1. несов. см. надорваться 12. несов.над чем и без доп.; перен., разг.көсәнеп эшләү, бөтә көстө һалып (ҡуйып) эшләү (тырышыу), хәлдән тайыу, имгәнеү, бик ҡаты ҡысҡырыунадрываться, поднимая тяжести — ауыр күтәреп имгәнеү
3. несов.от чегояфаланыу, ғазапланыу4. несов. страд. от надрыватьартыҡ (үтә) көсөргәнешле, әсе, ҡаты, ярһыулы -
19 стать
I1. сов.баҫыу, тороуни стать, ни сесть — баҫып та, ултырып та булмай
2. сов.туҡтау, туҡтап тороу (ҡалыу), туҡталыу3. сов.расположиться, поместитьсяурынлашыу, туҡтау, туҡталыу4. сов.подняться для борьбыкүтәрелеү5. сов.кому-чему, во что; разг.төшөү, тороу6. сов. перен., разг.килеп сығыу, ҡалҡыуво что бы то ни стало — ни генә булмаһын, нисек кенә булмаһын
стать между кем — кемдеңдер араларына инеү, араларын боҙоу
стать на колени — теҙ сүгеү, буйһоноу
стать на ноги: — 1) һауығыу, аяҡҡа баҫыу
2) үҙаллылыҡ алыу, аяҡҡа баҫыу; стать у власти — хакимлыҡты алыу
II1. сов. с неопр.входит в состав сложного сказуемого в знач. `начать`башлау2. сов. с неопр.употребляется для образования будущего времени глаголов несовершенного вида-асаҡ/-ясаҡ3. сов.употребляется в знач. связкибулыу, китеү, төшөү, булып китеү4. сов. с кем-чем и без доп.произойти, случитьсябулыу5. сов. безл. с отрицанием – перестать быть в наличиибөтөү, юҡ булыу, юҡҡа сығыу6. сов.умеретьүлеү, вафат булыустало быть — тимәк, шулай булғас
станет с кого — -нан/-нән булыр (көт тә тор)
1. жосанкаһын, буй-һын, кәүҙә2. жобычно мн. статиу животных, преимущественно у лошадейһын, тороҡ, кәүҙә3. ж перен., уст.характерхолоҡпод стать: — 1) чему (подобен) оҡшаш булыу, һымаҡ (кеүек) булыу
2) кому-чему (в соответствии с кем-чем) -ға/-гә тура килеү (килеп тороу); с какой стати? — ни өсөн әле?, нишләп әле?, нилектән әле?
-
20 стена
1. жстена, диуар2. ж перен.кәртә, ҡаршылыҡ3. ж перен.тесный ряд, сплошная массастеналай (стена кеүек) тороу (килеү, барыу)стена в стену; стена об стену: — 1) яҡында, эргәлә
2) күршелә, күрше бүлмәлә (квартирала); встать стеной — берҙәм (бер төптән) тороу
прижать к стене; припереть к стене — ҡыҫымға алыу
в четырёх стенах сидеть (жить) — өйҙән сыҡмай ултырыу, гел өйҙә булыу
как за каменной стеной (быть, находиться) — бик тыныс ҡына (йәшәү, булыу), ышаныслы (арҡалана алырлыҡ) хәлдә (булыу)
хоть головой об стену бейся — башыңды ташҡа бәрһәң дә (үтәй алмаҫлыҡ эш, ауыр хәл тураһында)
- 1
- 2